چندي پيش برنامه راهبردی مدیریت و برنامهریزی حریم پایتخت پس از انجام مطالعات متعدد و مفصل به منظور حل مشکلات تهران با در نظر گرفتن ملاحظات امنیتی و دفاعی، کارآیی و بازدهی اقتصادی، وحدت و یکپارچگی سرزمین، گسترش عدالت اجتماعی و تعادلهای منطقهای، حفاظت محیط زیست و احیای منابع طبیعی، حفظ هویت اسلامی- ایرانی و حراست از میراث فرهنگی، تسهیل و تنظیم روابط درونی و بیرونی اقتصاد کشور و رفع محرومیتها به عنوان پایتخت ایران ارائه شد كه بر اساس نتایج حاصل از این برنامه ، حریم گسترهای پیرامون کلانشهر است که حفاظت از طبیعت آن اصل است و جلوگیری از تبدیل شدن کاربری اراضی طبیعی واقع در آن به سایر کاربریها ضرورت تام دارد؛ مگر کاربریهایی که با رسالت حفاظت از طبیعت منافات ندارند و چه بسا موجب تقویت آن هم هستند.
طرحي كه گويا منافاتی با ادامه حیات و افزایش نظاممند جمعیت درون محدوده قانونی کنونی سکونتگاههایی که هم اینک در حریم واقع شدهاند، ندارد.
بر اساس قانون، تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها، محدوده و حریم شهر تهران باید در طرح جامع شهر تهران تعیین و به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری ایران برسد.
در همين خصوص در جلسه ديروز شورای اسلامی شهر تهران، لایحه «طرح تدقیق مرز حریم یکپارچه پایتخت» به تصویب رسید.
مدیرکل حریم شهر تهران در همين خصوص گفت : در تدقیق مرز حریم تهران ، ۶۷ کیلومتر به حریم پایتخت افزوده شد.
صباح الدین متقی در جریان بررسی لایحه ” طرح تدقیق مرز حریم یکپارچه پایتخت با بیان این مطلب اظهار کرد : از حدود ۴۳۷ کیلومتر طول پلی گن -خط محیط حریم – که باید بسته می شد در حدود ۳۵ کیلومتر باید تدقیق می شد که خوشبختانه انجام شد.
وی افزود: حریم پایتخت ۵ هزار و ۹۱۸ کیلومتر بود که در طرح تدقیق ، از دهستان جوقین رد شد که مرز استان البرز و تهران در منتهی الیه غرب تهران بسته شد.
متقی با بیان اینکه این اقدام با حضور فرمانداران تهران و شهرهای اطراف تهران انجام شد اظهار کرد : با افزایش ۶۷ کیلومتری به حریم پایتخت ، این میزان به ۵ هزار و ۹۸۵ کیلومتر افزایش یافت.
مدیرکل حریم شهر تهران با اشاره به اینکه در این تدقیق، اطلاعات خوبی جمع آوری شد افزود : دراین محدوده ۴۰۴ روستا ، ۴۲۴ شهر و ۷ شهرستان قرار دارد که تحت عنوان مدیریت یکپارچه قرار گرفته است.
همچینن بر اساس این گزارش ، لایحه ” طرح تدقیق مرز حریم یکپارچه پایتخت ” به تصویب اعضای شورای شهر رسید که بر اساس آن شهرداری تهران ملزم به تدقیق خط حریم یکپارچه تهران شده و مقرر شده است خط حریم تدقیق شده جهت کنترل و امضا به دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران ارائه شود.
همچنین به منظور تحقق مرز حریم یکپارچه پایتخت ، تعاریف محدوده و حریم شهر و روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها باید اصلاح شده و شهرداری موظف است لایحه مربوط به اصلاح ماده فوق را ظرف ۳ ماه تهیه و پس از توافق و هماهنگی با وزارت کشور، نمایندگان مجلس ، حریم یکپارچه تهران را از شمول این قانون مستثنی كند.
طرح تفصیلی به شورای شهر بازگردد
همچنين گفتني است در اين جلسه رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران بار دیگر درباره تغییرات اعمال شده در طرح تفصیلی و تغییر پهنه بندیها توسط شورای عالی شهرسازی تذکر داد و خواستار بازگشت طرح تفصیلی به شورای شهر تهران شد.
حمزه شکیب در جریان پانصد و سومین جلسه علنی شورای شهر تهران در تذکری به تغییرات طرح تفصیلی شهر تهران از سوی دولت و شهرداری تهران اشاره کرد و گفت: دولت و شهرداری با هماهنگی یکدیگر تغییراتی در طرح تفصیلی ایجاد کردهاند که عملا به شهر ظلم شد.
وی با تاکید بر اینکه طرح تفصیلی شهر تهران حاصل کار شورای شهر سوم است، گفت: باید برای مشکلاتی که در این طرح ایجاد شده است چارهای بیندیشیم، چرا که این مشکلات هم اکنون نمود پیدا نمیکند، بلکه چند سال آینده مشخص میشود و همه ناهنجاریهای ایجاد شده به پای شورای سوم گذاشته میشود.
رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران که پیشتر هم خواستار بازنگری در تغییرات اعمال شده از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری در طرح تفصیلی جدید تهران شده بود، دوباره این درخواست خود را مطرح کرد و گفت: طرح تفصیلی باید یک بار دیگر به شورای شهر بازگردد و تا دوران مدیریتی ما تمام نشده این تغییرات بررسی و مشخص شود که مبنای علمی داشته یا نه؟
مهدی چمران رییس شورای شهر تهران هم در این رابطه تاکید کرد که طرح تفصیلی شهر تهران مبنای علمی داشته، اما در اواخر فرا رسیدن زمان اجرای آن، تغییرات و پیشنهادهای عجیب و غریبی اعمال شد که مشکل ساز شده است. وی توضیح داد: در ابتدا بنا داشتند که به تمامی ساختمانها بدون مبنا تراکم اضافه کنند، اما پس از مکاتبه شورای شهر و تذکراتی که صورت گرفت قرار شد به پهنههای R۱۱۲ یک طبقه تراکم اضافه شود و به این ترتیب ساختمانهای دو طبقه به سه طبقه و ساختمانهای سه طبقه به چهار طبقه تبدیل شود.
رییس شورای شهر تهران ادامه داد: اما در عمل شورای عالی شهرسازی و معماری و شهرداری تهران پهنههایR۱۱۲ را به R۱۲۲ یعنی پهنه ۵ طبقه تبدیل کردهاند و البته شرایطی را برای عرض گذر و قطعه زمین برای بهرهمندی از تراکم اضافی در نظر گرفتند.
به گفته چمران، پهنه R۱۲۲ برای املاکی که در گذر ۱۲ متری قرار گرفته باشند و قطعه زمین آنها حداقل ۳۰۰ متر باشد اعمال میشود.
چمران در ادامه تذکری هم درباره اعطای تراکم تشویقی به بافتهای ناپایدار شهری مطرح کرد و گفت: در طرح تفصیلی چیزی به عنوان بافت ناپایدار وجود نداشت، اما اکنون بخشی از پهنههای شهر به عنوان بافت ناپایدار شناخته میشود و از تراکم تشویقی برخوردار میشود.
وی ادامه داد: با این مسئله در "صاحبقرانیه" مواجه شدم و ديروز این موضوع را تلفنی به معاون شهرسازی شهردار تهران اطلاع دادم اما هنگامی که توضیحات شهرداری تهران را شنیدم متوجه شدم که این مسئله قانونی است و پهنههایی را به عنوان بافت ناپایدار مطرح کرده و تراکم تشویقی برای آن قائل شدهاند.
چمران خاطر نشان کرد: به عنوان مثال محدوده صاحبقرانیه هیچ یک از سه شرط ریزدانگی، نفوذ ناپذیری و ناپایداری را ندارد. تنها از این بابت که ساختمانهای آنها سی ساله است و سن بنا زیاد است آنرا ناپایدار محسوب کردهاند، در حالی که این ساختمانهای ویلایی از استحکام کافی برخوردارند و ناپایدار محسوب نمیشوند.
رییس شورای شهر تهران خاطر نشان کرد: به این ترتیب هم اکنون مجوز هفت طبقه در صاحبقرانیه به این ترتیبی که توضیح دادم اعطا میشود و نمیدانم این مسئله از کجا در طرح تفصیلی آمده است که ۲ طبقه تراکم تشویقی به بافتهای ناپایدار تعلق گیرد.
وی همچنین از برخی اشتباهات در پهنه بندی طرح تفصیلی یاد کرد و گفت: به عنوان مثال یک باشگاه ورزشی در پهنه S۱۱۱ قرار گرفته و میتواند ۱۱ طبقه تجاری دریافت کند که تصور میکنم اشتباهات این گونه در طرح تفصیلی وجود دارد.
وی خواستار اصلاح طرح تفصیلی در محدوده خیابان ایران شد و گفت: در این منطقه مجوزهای تجاری داده شده که باید اصلاح شود.
خط مقدم جبهه در اتوبان صدر تهران
معصومه ابتکار رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران هم از دیگر نمایندگان منتقد طرح تفصیلی شهر تهران بود و در این باره گفت: هنگامی که متوجه اعمال تغییرات از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری شدیم و دانستیم که این تغییرات اساسی است، تذکر دادیم و طی نامهای خواستار بازنگری در این تغییرات شدیم.
وی با تاکید بر ضرورت بازنگری جدی در ضوابط طرح تفصیلی در برخی مناطق پایتخت همچون ۱، ۲، ۳ و ۵ اظهار کرد: ساخت و سازهای بزرگراه ارتش مشکل ساز شده و از آنجا که معابر این محدوده کشش کافی ندارد، تمامی مسیرها در این ناحیه طی ساعاتی از شبانه روز قفل است. هرچند گفته میشود بخشی از این ترافیک مربوط به پروژه بزرگراه طبقاتی صدر است، اما این مسئله حاصل ساخت و سازهای بیش از ظرفیت این محدوده است.
ابتکار مسیر بزرگراه صدر را به خط مقدم جبهه تشبیه کرد و گفت: شبها تریلر و ماشینهای سنگین در آنجا ایجاد سر و صدا میکنند و مشکلات بسیاری برای شهروندان ایجاد شده است. هرچند که اجرای این پروژه عمرانی میتواند ارزش افزوده در مناطق شمالی تهران ایجاد کند.
رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران همچنین نسبت به توسعه شهر تذکر داد و گفت: سال ۷۹ به عنوان رییس سازمان حفاظت محیط زیست رسما اعلام کردم که اگر ظرفیتهای زیست محیطی را مدنظر قرار دهیم نباید مناطق ۲۱ و ۲۲ تاسیس شود اما شهرداری تعهد داد که منطقه ۲۲ با حداقل جمعیت یعنی معادل ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر شکل بگیرد.
ابتکار افزود: با این وجود هم اکنون شاهد جمعیت پذیری منطقه ۲۲ به میزان بیش از ۷۵۰ هزار نفر هستیم.
وی تاکید کرد: اگر ما به عنوان اعضای شورای شهر نتوانیم بر جمعیت پذیری تهران نظارت کنیم آثار آن را آیندگان مشاهده خواهند کرد.
ابتکار همچنین درباره فقدان ضوابط بلند مرتبه سازی هم اظهار کرد: در برخی از مناطق شهر در حالی که تمامی املاک گذر ۳ یا ۴ طبقه است، مجوز ساخت برجهای بلند مرتبه داده میشود که هیچ تناسبی با ساختمانهای اطراف ندارد. به عنوان مثال برج ۱۵ طبقه در کوچه نسترن واقع در اقدسیه و یا بلندمرتبههای دیگری در بلوار اندرزگو از این موارد است.
چمران هم در این ارتباط خطاب به ابتکار گفت: متاسفانه باید دانه به دانه ساختمانها را کنترل کنیم تا چنین مجوزهایی صادر نشود.